Lomber Dar Kanal (Spinal Stenoz): Yürürken Artan Ağrının Sebebi Ne Olabilir?

Yürümeye başladıktan kısa bir süre sonra bacaklarınızda ağrı, uyuşma ya da güçsüzlük hissediyorsanız ve bu şikayetler dinlenince geçiyorsa, bunun arkasında ciddi bir neden yatıyor olabilir: lomber dar kanal ya da tıbbi adıyla spinal stenoz. Özellikle ileri yaşlarda daha sık görülen bu durum, yaşam kalitesini ciddi oranda düşürebilir. Bu yazıda spinal stenozun ne olduğunu, nedenlerini, tanı yöntemlerini ve cerrahi ile cerrahi dışı tedavi seçeneklerini sade ve bilimsel bir dille ele alacağız.

Lomber Dar Kanal Nedir?

Lomber dar kanal, omurga kanalı içinde bulunan sinirlerin geçtiği boşluğun daralmasıdır. Bu daralma sonucu sinirler sıkışır ve sinir iletimi bozulur. Bu durum zamanla bel ve bacaklarda ağrıya, uyuşmaya ve hareket kısıtlılığına neden olur.

Spinal Stenoz Kimlerde Görülür?

Spinal stenoz çoğunlukla 50 yaş üzerindeki bireylerde görülür. Yaşlanma ile birlikte omurgada meydana gelen değişiklikler — disk dejenerasyonu, kemik büyümeleri (osteofitler), bağ dokularının kalınlaşması — bu tabloya zemin hazırlar. Ayrıca bazı insanlarda doğuştan gelen darlık da bulunabilir.

Yürürken Artan Ağrı: Spinal Stenozun Tipik Belirtisi

Nörojenik Kladikasyon Nedir?

Yavaş yavaş başlayan, yürüdükçe artan ve öne eğilince geçen bacak ağrısı spinal stenozun en karakteristik bulgusudur. Buna “nörojenik kladikasyon” adı verilir. Hasta, yokuş yukarı çıkarken ya da düz zeminde yürürken ağrıyı daha çok hisseder. Oturmak veya eğilmek rahatlama sağlar.

Hangi Şikayetler Eşlik Edebilir?

• Bacaklarda karıncalanma ve uyuşma
• Yürüyüş mesafesinde kısalma
• Kas gücünde azalma
• Bazen idrar veya dışkı kontrolünde zorluk

Diğer Hastalıklarla Karışır mı?

Evet. Spinal stenozun belirtileri, periferik damar hastalığı (PAD), bel fıtığı veya sinir sıkışması gibi hastalıklarla karışabilir. Bu nedenle doğru tanı için detaylı değerlendirme şarttır.

Lomber Dar Kanalın Nedenleri Nelerdir?

• Disk Dejenerasyonu: Disklerde yükseklik azalması ve kuruma.
• Ligamentum Flavum Kalınlaşması: Kanal içinde yer kaplayan bağ dokular.
• Faset Eklem Büyümesi: Arka eklemlerde kemik büyümeleri ve kanal darlığı.
• Doğumsal Darlık: Bazı bireylerde omurga kanalı zaten dardır.

Fizik Muayene ile Neler Anlaşılır?

Yürüyüş şekli, denge kaybı, kas gücü testleri ve refleks kontrolleri ile önemli ipuçları elde edilebilir. Ayrıca nörojenik kladikasyonun ayırıcı tanısında öne eğilerek rahatlama testi uygulanabilir.

MR Görüntüleme Neler Gösterir?

MR (Manyetik Rezonans) spinal stenozun tanısında altın standarttır. Lomber bölgede spinal kanal çapının ne kadar daraldığı, sinir kökü teması ve medulla basısı net olarak görülür.

BT, EMG ve Diğer Tanı Araçları

• BT (Bilgisayarlı Tomografi): Kemik yapıları detaylı gösterir.
• EMG (Elektromiyografi): Sinir fonksiyon bozukluklarını ortaya koyar.
• Yürüme Testi: Fonksiyonel kapasite değerlendirilir.

Cerrahi Dışı Tedavi Seçenekleri

Tüm vakaların cerrahiye gitmesi gerekmez. İlk aşamada şu tedaviler denenebilir:

• Kas gevşetici ve antienflamatuvar ilaçlar
• Fizik tedavi ve egzersiz programları
• Epidural steroid enjeksiyonları
• Postür eğitimi ve yürüme teknikleri

Cerrahi Ne Zaman Gerekir?

Yürüyüş mesafesi ciddi şekilde azaldıysa, idrar veya dışkı kaçırma başladıysa, konservatif yöntemlerle yanıt alınamıyorsa cerrahi gündeme gelir.

Cerrahi Yöntemler

• Laminektomi: Kemik dokunun çıkarılması ile kanal genişletilir.
• Mikrodekompresyon: Mikroskop eşliğinde yapılan minimal cerrahi.
• Spinal füzyon: Stabilite kaybı varsa uygulanır.

Riskler ve Başarı Oranları

Doğru hasta seçimiyle başarı oranı yüksektir. Ancak enfeksiyon, hematom, sinir hasarı gibi riskler göz önünde bulundurulmalıdır.

Yaşlı Hastalarda Özel Yaklaşımlar

Yaş ilerledikçe eşlik eden hastalıklar artar. Kalp-damar hastalıkları, şeker, KOAH gibi durumlar anestezi ve iyileşme sürecini etkiler. Bu nedenle multidisipliner değerlendirme önemlidir.

Egzersiz ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Yürüme süresini artıran aralıklı egzersizler
• Kilo kontrolü
• Sigara bırakma
• Core kaslarını güçlendirme

Hastaların Sıkça Sorduğu Sorular

Lomber dar kanal kalıcı mıdır?
Daralma yapısal bir değişimdir, ancak tedavi ile şikayetler büyük ölçüde kontrol altına alınabilir.

Her spinal stenoz vakasında ameliyat gerekir mi?
Hayır. Hafif ve orta vakalar çoğunlukla cerrahi dışı tedavi ile yönetilir.

Yürüyüş mesafem artar mı?
Doğru tedavi ve egzersizle evet, belirgin düzelme sağlanabilir.

Ameliyat sonrası tekrar daralma olur mu?
Nadir de olsa, ileri yaşta yeniden daralma gelişebilir. Takip önemlidir.

Op. Dr. Kerem Bıkmaz'dan Uzman Tavsiyesi

Spinal stenoz, zamanında müdahale edilmediğinde ciddi hareket kısıtlılığına ve yaşam kalitesinde belirgin düşüşe yol açabilir. Op. Dr. Kerem Bıkmaz, özellikle yürürken artan bel ve bacak ağrılarının "yaşlılık belirtisi" olarak geçiştirilmemesi gerektiğini vurguluyor. Erken tanı konulup kişiye özel tedavi planlandığında, birçok hasta cerrahiye ihtiyaç duymadan günlük yaşamına dönebiliyor. Siz de benzer şikayetler yaşıyorsanız, bir uzmana başvurarak hayat kalitenizi yeniden kazanabilirsiniz.